Is een aparte taalklas voor instromende NT2-leerlingen in het basisonderwijs beter voor de taalontwikkeling in het Nederlands?

  • Gepubliceerd:

Het is voor de taalontwikkeling beter als leerlingen met een andere eerste taal dan het Nederlands direct instromen in het reguliere onderwijs. Deze NT2-leerlingen hebben minimaal vier jaar nodig om op hetzelfde niveau te komen als hun leeftijdsgenoten. In een aparte taalklas missen de leerlingen de rijke input van Nederlandstalige klasgenootjes. Het is wel nodig dat er in het reguliere onderwijs een positief, inclusief schoolklimaat heerst met ruimte voor de moedertaal. Dat geldt voor NT2-leerlingen van alle leeftijden en alle achtergronden. Belangrijk is verder dat ze langdurig en systematisch extra taalondersteuning krijgen van een NT2-specialist.

Sommige NT2-leerlingen beginnen (een deel van) hun onderwijs in een schakelklas. Deze schakelklassen zijn doorgaans bedoeld voor allerlei leerlingen met een taalachterstand, slechts enkele zijn alleen voor nieuwkomers. Er bestaan grote verschillen tussen schakelklassen wat betreft aantal uren, aantal leerlingen, voor welke leerjaren en of zij bovenschools of schoolgebonden zijn georganiseerd. Verder laat de afstemming met andere voorzieningen en het reguliere onderwijs te wensen over en ontbreekt een doorlopende leerlijn.

Onvoldoende kwaliteit tweedetaalonderwijs

De kwaliteit van het tweedetaalonderwijs op basisscholen is niet altijd voldoende. Dit komt onder andere doordat de pabo onvoldoende aandacht besteedt aan meertaligheid, talige diversiteit in de klas en omgaan met NT2-leerlingen. Verder ontbeert de school vaak expertise. Daarnaast werken leerkrachten met beperkt en verouderd materiaal, en is er weinig uitwisseling van praktijken en ideeën.

Onderzoek naar de effecten van NT2-onderwijs

Er is weinig effectonderzoek gedaan naar de taalontwikkeling van NT2-leerlingen in het basisonderwijs. Uit een recent promotieonderzoek onder nieuwkomers in de kleuterleeftijd blijkt dat het niet uitmaakt of de kleuters NT2-les krijgen in een reguliere groep of in een aparte taalvoorzieningsgroep. De taalontwikkeling in beide groepen laat geen verschillen zien.

Leerkrachten van beide groepen kleuters scoren hoog op het bieden van emotionele steun maar lager op educatieve ondersteuning. Zij hebben moeite met feedback geven, gesprekken stimuleren, vragen stellen en een rijk taalaanbod creëren. De leerkrachten op de reguliere scholen zijn beter in het creëren van een positief klimaat in de klas en ze houden meer rekening met het kind perspectief dan leerkrachten van de aparte taalvoorziening. Op de reguliere scholen is meer interactie tussen leerlingen onderling. Daarentegen doen leerlingen op een aparte taalvoorziening meer taal- en rekenactiviteiten.

Onderzoek naar onderwijs aan nieuwkomers in het buitenland

Buitenlandse onderzoeken laten positieve resultaten zien bij nieuwkomers die snel instromen in een reguliere klas. In die klas ontvangen de leerlingen veel input van klasgenootjes die de tweede taal als eerste taal beheersen en kunnen zij makkelijk integreren. Verder bieden leerkrachten die gespecialiseerd zijn in tweedetaalverwerving over een langere periode extra taalondersteuning aan. Deze specialistische taaldocenten werken samen met de reguliere leerkrachten.

Leerlingen krijgen gedurende hun hele basisschoolperiode tweedetaalonderwijs. Dat is nodig, want het duurt minimaal vier tot soms wel tien jaar voordat een tweedetaalleerling op hetzelfde gemiddelde niveau komt als leeftijdsgenoten met Nederlands als moedertaal. Leerlingen kunnen een taalachterstand niet wegwerken door eerst in een aparte groep een programma te volgen. De achterstand blijft bestaan of wordt zelfs groter.

Het betrekken van de moedertaal bij de tweedetaalontwikkeling is effectief. De leerling verwerft een tweede taal beter als deze voortbouwt op een basis in de moedertaal. Het erkennen en toelaten van de moedertaal zorgt ook voor een groter zelfvertrouwen, meer motivatie, een betere omgang tussen leerkracht en leerling, en betere schoolprestaties.

Meer weten?

Lees het volledige rapport opgesteld als antwoord op deze vraag, inclusief geraadpleegde bronnen.

Dit antwoord is tot stand gekomen met dank aan Suzanne Nelemans en Paulien Muller (antwoordspecialisten) en Sandra Beekhoven (kennismakelaar Kennisrotonde).


Ga je het antwoord gebruiken in het onderwijs?
Wat vind je van de leesbaarheid van het antwoord?

Privacyverklaring

Wij gaan zorgvuldig om met persoonsgegevens. Lees hierover meer in onze privacyverklaring.