Antwoorden op onderwijsvragen

De Kennisrotonde beantwoordt onderwijsvragen op basis van kennis uit onderzoek. De antwoorden helpen jou om wetenschappelijk onderbouwde keuzes te maken in de praktijk. Heb je niet gevonden waar je naar op zoek bent? Stel dan zelf jouw onderwijsvraag!

14 resultaten
  • Heeft een wisselende groepssamenstelling een negatief effect op de sociale veiligheid in mbo-klassen?

    Gepersonaliseerd leren | Klas- & leeromgeving | Veiligheid | mbo | jeugdhulp of jeugdzorg

    Een wisselende groepssamenstelling stimuleert een samenwerkingscultuur en biedt studenten kansen om relaties op te bouwen met verschillende medestudenten. Belangrijk hiervoor zijn een gevoel van sociale veiligheid en verbondenheid. Daarbij spelen de cultuur van de school en de kwaliteit van de relaties tussen studenten onderling en met docenten een rol. Ook de mate van ondersteuning die studenten krijgen is van belang. Er is geen onderzoek bekend over het effect van wisselende groepssamenstellingen op de sociale veiligheid in mbo-klassen.

    Lees meer

  • Leidt meer eigenaarschap bij leerlingen in het voortgezet onderwijs tot betere leerprestaties en verschilt dat tussen leerlingen uit verschillende milieus?

    Gepersonaliseerd leren | vo

    Meer eigenaarschap van het eigen leerproces en/of zelfregulatie leidt bij leerlingen in het voortgezet niet automatisch tot betere leerprestaties. Dat werkt alleen indien die leerlingen de bijbehorende metacognitieve leerstrategieën aangeleerd krijgen. Leerlingen van lager opgeleide ouders beschikken gemiddeld genomen minder over deze vaardigheden. Ze hebben waarschijnlijk ook meer moeite deze vaardigheden aan te leren.

    Lees meer

  • Wat is het effect van gepersonaliseerd onderwijs op de leerprestaties van achterstandsleerlingen in het basisonderwijs?

    Omgaan met verschillen | Gepersonaliseerd leren | po

    Gepersonaliseerd onderwijs biedt mogelijkheden voor positieve effecten op leerprestaties. Voor achterstandsleerlingen is het daarbij wel van belang dat de regie over het leerproces bij de leerkracht ligt. Anders lopen ze juist een risico op grotere leerachterstanden. Deze leerlingen beschikken namelijk minder over metacognitieve en zelfregulerende vaardigheden om zelf de regie te kunnen voeren bij bepaalde vormen van gepersonaliseerd onderwijs.

    Lees meer

  • Welke fasen en werkvormen van het directe instructiemodel zijn effectief bij afstandsonderwijs?

    Afstandsonderwijs | Didactiek | Omgaan met verschillen | Gepersonaliseerd leren | Digitale leermiddelen en lesmateriaal | Digitale leeromgeving | Corona | Directe instructie | Effectieve instructie | po

    De effectiviteit van het directe instructiemodel bij afstandsonderwijs in het primair onderwijs is niet onderzocht. Wel hebben experts adviezen gegeven over toepassing ervan, naar aanleiding van de covid-19-uitbraak. Zij zien goede mogelijkheden voor digitale toepassingen van verschillende fasen en werkvormen van het model. Leerkrachten moeten dan wel interactie met de leerlingen benutten en haalbare doelen stellen. Ook wijzen experts op het belang van differentiatie, om te voorkomen dat achterstanden toenemen.

    Lees meer

  • Wat is het effect op de leerprestaties van vo-leerlingen als zij deels flexibele lesuren kunnen kiezen?

    Gepersonaliseerd leren | Klas- & leeromgeving | Curriculum | Toetsen en beoordelen | vo

    Er is weinig onderzoek bekend naar de voor- of nadelen van flexibele lesuren voor de leerprestaties en motivatie van leerlingen. Uit ander onderzoek blijkt wel dat keuzevrijheid een positief effect heeft op motivatie, maar niet direct op de prestaties. Als leerlingen meer keuzevrijheid krijgen om zodoende hun leerprestaties te verbeteren, moeten ze wel over meer zelfregulerende vaardigheden beschikken. Door leerlingen te begeleiden in het keuzeproces kunnen zij die vaardigheden aanleren.

    Lees meer

  • Welk gewicht hebben keuzevrijheid en samenwerking met medeleerlingen in een training gericht op executieve functies van leerlingen van 12 tot 16 jaar?

    Gepersonaliseerd leren | Executieve functies | Onderzoekend en ontwerpend leren | vo

    Het is aannemelijk dat keuzevrijheid en samenwerking effectieve elementen zijn in een training gericht op executieve functies van leerlingen van twaalf tot zestien jaar. Er is echter weinig tot geen direct bewijs voor. Een training van keuzevrijheid en ruimte voor samenwerking kan mogelijk bijdragen aan intrinsieke motivatie en welbevinden van leerlingen. Er bestaat een verband tussen deze laatste factoren en executieve functies. Leraren die autonomie van leerlingen ondersteunen, hebben leerlingen met sterkere executieve functies. Of het gaat om een oorzakelijk verband is niet bekend. Dat is wel duidelijk bij peer mentoring. De mentorleerling kan direct bijdragen aan het toepassen van strategieën voor executieve functies door de leerling die hij begeleidt.

    Lees meer

  • Wat zijn de effecten van een flexibel rooster op het eigenaarschap en de motivatie van leerlingen?

    Gepersonaliseerd leren | Klas- & leeromgeving | Zelfregulerend leren | Schooltijden

    Een flexibel rooster zou de motivatie van leerlingen kunnen bevorderen. Het biedt leerlingen keuzemogelijkheden en mogelijkheden voor zelfregulerend leren. Dat kan bevorderlijk zijn voor de intrinsieke motivatie en geeft de leerling een gevoel van eigenaarschap. Het is wel noodzakelijk dat de leerlingen hun leerproces leren reguleren en dat leraren hen daarbij ondersteunen. Zo niet, dan kan een dergelijk rooster een averechts effect hebben op de leerprestaties.

    Lees meer

  • Laten leerlingen in het voortgezet onderwijs die les krijgen volgens het leerdoeldenken, meer eigenaarschap voor het leren zien?

    Gepersonaliseerd leren | Eigenaarschap | Motivatie algemeen | Onderzoekend en ontwerpend leren | Curriculum | vo

    Voor eigenaarschap voor leren lijkt het in zijn algemeenheid belangrijk om heldere, realistische en uitdagende doelen te stellen. Doelen die zijn afgestemd op de vorderingen en interesses van de leerlingen. Het helpt als leerlingen, begeleid door de docent, deze doelen zelf mee mogen formuleren. Ook begeleiding bij het leren benutten van de doelstellingen in hun leerproces is voor leerlingen van belang. Systematisch onderzoek naar direct effect van leerdoeldenken bij leerlingen in het voortgezet onderwijs ontbreekt echter.

    Lees meer

  • Aan welke voorwaarden moet het zogeheten vut-model voldoen om leerresultaten te behalen bij volwassen inburgeraars?

    NT2 | Gepersonaliseerd leren | Zelfstandig werken | Persoonsvorming & burgerschap | Taal algemeen | Taal algemeen | mbo

    Toepassing van het vut-model maakt het mogelijk om tijdens inburgeringslessen de volwassen deelnemers een gedifferentieerde en persoonlijke aanpak te bieden. In de voorbereidingsfase stelt de docent samen met de deelnemer de leerdoelen vast. Aansluitend krijgt de deelnemer directe instructie. Vervolgens staat de praktijksituatie van de deelnemer centraal. In deze uitvoeringsfase speelt de docent een grote rol. Dit geldt ook voor de fase van terugkijken. De docent betrekt de deelnemer bij de reflectie en beloont zijn inzet.

    Lees meer

  • Wat zijn de effecten van een aanpassing in het lesaanbod, waarbij er 's ochtends centrale lessen worden gegeven en ’s middags ondersteuning en verdieping op de leerprestaties en de motivatie van leerlingen?

    Omgaan met verschillen | Gepersonaliseerd leren | Werkdruk | vo

    Een combinatie van ingedikte vaklessen in de ochtend en ’s middags ondersteunings- of verdiepingslessen heeft een positief effect op de leerprestaties van beter presterende leerlingen. Op de minder presterende leerlingen heeft deze aanpassing van het lesaanbod zonder aanvullende maatregelen een negatief effect. Vervolgens heeft dat ook een negatief effect op hun motivatie. Wanneer de vaklessen ’s morgens met directie instructie worden gegeven en de ondersteuningslessen daarop aansluiten als verlengde instructie, kunnen de minder presterende leerlingen voldoende worden gecompenseerd. Ook pre-teaching biedt mogelijkheden voor compensatie. Daarbij worden voor de minder presterende leerlingen in de middag de vaklessen voor de volgende dag voorbereid. Dat vereist wel nauwe afstemming tussen inhoud van vaklessen en ondersteuningslessen.

    Lees meer